ترکیب سخنرانان همایش به‌گونه‌ای چیده شده بود که افراد شاخص هر یک از گروه‌های سیاسی در این همایش به ابراز نظرات خود بپردازند اما همین موضوع نشان‌دهنده نوع ترکیب اعضای شرکت‌کننده همایش نیز هست که بدون حضور کارگزاران و همچنین کم‌فروغی حضور تندروها، همراه بود.
اما باوجوداینکه اصلاح‌طلبان سعی داشتند خود را اعتدال گر نشان دهند و در یک پروژه رسانه‌ای با تیتر «پیونده مبارک اعتدال و اصلاح‌طلبی» به استقبال این همایش رفتند، اما برآیند سخنان شرکت‌کنندگان این همایش، ادامه ادبیات فتنه 88 همراه با کلیدواژه رفع حصر و صیانت از آراء بود.
این درحالی است که اصلاح‌طلبان سعی دارند با ریل‌گذاری جدید خود را داخل نظام توصیف کنند اما همایش هفته گذشته نشان داد اصلاحات از فتنه 88 به بعد و به تعبیر و نگاهی دیگر، از تحصن در مجلس ششم، از دایره نام خارج شده است و نظام اسلامی به این جریان به‌عنوان تفکر برانداز و مخرب نگاه می‌کند.
در همین راستا وقتی فاطمه راکعی، یکی از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب سخنان خود را با درخواست رفع حصر سران فتنه آغاز کرد و گفت: «حل مسئله حصر از شخصیت‌های شریف و بزرگ که مایه افتخار و الگوی راستین زن معاصراند یعنی زهرا رهنورد آرزوی ماست و همچنین آرزوی رفع حصر چهره‌های گرانقدری همچون محسن میردامادی و مصطفی تاج‌زاده و دیگر بزرگان را داریم»، قلی‌زاده دبیر همایش اصلاح‌طلبان در تذکری به راکعی، گفت: «لطفاً در چارچوب همایش صحبت کنید و شما باید در مورد موضوعاتی پیرامون زنان که به ما ارائه کردید، سخنرانی کنید.»
پاسخ راکعی در این زمینه جالب توجه است. این فعال اصلاح‌طلب در پاسخ به دبیر همایش، گفت: «مگر من چه چیزی گفتم؟ ما آرزوی آزادی در پناه قانون را داریم و آرزوی سوم من داشتن مجلسی در پناه قانون است، یعنی مجلسی که قانون‌گذار باشد.»[1]
محسن رهامی، رئیس کمیته انتخاباتی شورای هماهنگی اصلاحات یکی دیگر از سخنرانان بود که در همین راستا بیان داشت: «اگر مجلس اصلاح شود، نظام اصلاح می‌شود ضمن اینکه هیچ مقامی حق انحلال مجلس را ندارد.»[2]
پروژه وارد شدن به چارچوب نظام با برگزاری یک همایش که آن را تلفیقی از اصلاح‌طلبی و اعتدال‌گرایی نام گذاشتند، در سخنان سخنرانان نمود دیگری پیدا کرد و ریل‌گذاری برای ورود به‌نظام با تأکید به ادعاهای فتنه گران به بیراهه هدایت شد.
این ریل‌گذاری و در راستای هدف اولیه همایش در سخنان سخنرانان دیگر نیز نمود داشت.
در همین زمینه حجت‌الاسلام عبدالواحد موسوی لاری وزیر کشور دولت اصلاحات بابیان اینکه تحلیل من از این اجتماع و حضور این است که برگزارکنندگان و متولیان امر برگزاری این نشست خواستند بر یک اصل تأکید کنند و آن اینکه جریان اصیل اصلاحات خود را در متن نظام اسلامی دیده و برای تحقق آرمان‌های والای این نظام اعلام حضور می‌کند، گفت: «اصلاحات هرچند ناملایماتی بر سر راه داشته، اما در جهت بهره‌گیری از توان و ظرفیت عمومی جامعه تلاش خواهد کرد و می‌کوشد تا ناملایمات برطرف شود و مسیر حرکت جامعه یک مسیر عقلانی صحیح و منطبق بر قوانین موضوعه کشور باشد.»[3]
هادی خامنه‌ای نیز بابیان اینکه کسی حق ندارد اصلاحات را خارج از نظام بداند، گفت: «اصلاحات بر مبنای اسلام اصیل بناشده و بنابراین همه ما در درون نظام هستیم و امیدواریم دایره اصلاحات با تأکید بر فعالیت فرهنگی به‌جای حاشیه پردازی بر ارزش‌های اصلاح‌طلبی تأکید کند.»
واکنش‌ها به برگزاری این همایش نشان داد که اهدافی که اصلاح‌طلبان برای پوشاندن موضوع دنبال میکنند، توفیقی نداشت و حامیان فتنه با برگزاری یک همایش که در آن ادعاهای گذشته فتنه‌گران به‌طور مکرر مطرح می‌شود، نمی‌توانند گذشته خود را تطهیر کنند و در این جهت بایستی به درس‌های تاریخ انقلاب نیز رجوع نمایند به‌ویژه سرنوشت نهضت آزادی در نظام جمهوری اسلامی ایران که کار را به‌جایی رساند که امام خمینی (ره) در پاسخ به استفتاء وزیر وقت کشور، حجت‌الاسلام محتشمی پور پیرامون حضور نهضت آزادی در انتخابات، اعلام کردند که نهضت آزادی فاقد صلاحیت و غیررسمی است.[4]
بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران در این نامه درباره خروج نهضت آزادی از حاکمیت نظام بیان داشتند: «در موضوع نهضت به‌اصطلاح آزادی مسائل فراوانی است که بررسی آن محتاج به‌وقت زیاد است. آنچه باید اجمالاً گفت آن است که پرونده این نهضت و همین‌طور عملکرد آن در دولت موقت اول انقلاب شهادت می‌دهد که نهضت به‌اصطلاح آزادی طرفدار جدی وابستگی کشور ایران به آمریکا است و دراین‌باره از هیچ کوششی فروگذار نکرده است؛ و حمل به صحت اگر داشته باشد، آن است که شاید آمریکای جهان خوار را که هرچه بدبختی ملت مظلوم ایران و سایر ملت‌های تحت سلطه او دارند از ستمکاری اوست، بهتر از شوروی ملحد می‌دانند؛ و این از اشتباهات آن‌ها است.»
جالب اینجاست که لجاجت نهضت آزادی بر سر مواضع انحرافی‌اش ادامه یافت و با تردید و تشکیک در استناد این نامه به امام (ره)، تلاش کرد تا آن را جعلی و دروغین جلوه دهد و ساخته‌وپرداخته نزدیکان امام قلمداد کند.
این جریان، نوک پیکان حملات خود را متوجه مرحوم حاج سید احمد خمینی فرزند امام (ره) کرد.
یادگار امام (ره) در نامه‌ای به آیت‌الله پسندیده عموی خود، با اشاره به درخواست وی برای آزادی یکی از ملی‌گراها، به برخی ویژگی‌های این جریان اشاره‌کرده و ضمن تأکید بر صحت دستخط امام، از آیت‌الله پسندیده می‌خواهد، این موضوع را تأیید کند و ادامه کم‌کم این گروه سیاسی از جریان سیاسی کشور خارج شد.[5]
با این اوصاف به نظر می‌رسد، اصلاح‌طلبان با لجاجت و بعضاً عنادی که در طرح ادعاهای فتنه گران دارند و باوجوداینکه به‌طور هدفمند سعی دارند خود را در چارچوب نظام قرار دهند، راه نهضت آزادی را طی میکنند. ریل‌گذاری اشتباه نهضت آزادی را از نظام خارج کرد و مقصد لجاجت‌های اصلاح‌طلبان نیز بیش‌ازپیش با توجه به مواضع متناقض و اعجاب‌برانگیزی که می‌گیرند، مشخص است، هرگاه رهبران اصلاحات و بدنه مدیرتی و نخبه آن، فتنه 88 را به‌عنوان خط قرمز نظام اسلامی قبول کرده و نسبت به اصلاح اشتباه‌ها و اقدامات غیرقانونی خود در حوادث راه اصلاح را در پیش گرفتند و به‌صورت آشکار اظهار توبه و ندامت کردند، آنگاه می‌توان بار دیگر چنین ادعایی کر که اصلاحات وارد ریل جمهوری اسلامی ایران شده است.
